Hadiya
Moderatör
 
Mesaj Sayısı : 403
Kayıt tarihi : 19/12/08
Teşekkür : 5
. : [
 | | Mors Alfabesi Nedir ve Nasıl Kullanılır? | |
 Mors Alfabesinin tarihçesi oldukça
gariptir. Bu gariplik bu alfabeyi bulan kişinin bir bilim adamı
olmayışından kaynaklandığını söyleyebilirim. Mors Alfabesi, Amerikalı
bir ressam ve heykelci olan, sanat öğrenimi için İngiltere’ ye gelen
Samuel Morse (1791-1872) tarafından icat edilmiştir. Morse, yoksulluk
ve türlü mutsuzluklarla geçen yıllardan sonra A.B.D.’nin resmi ressamı
olmuştu. Tumturaklı ve usta fırçasıyla ülkesinin önemli tarihi
olaylarını tuvale aktarmaktaydı. Bundan başka Washington, La Payette,
Monroe gibi ünlü general ve siyaset adamlarının portrelerini yapmıştı.
Öyle ki, 1829′da Fransa’ya geldiğinde bir ünlü kişi sıfatıyla akademi
artistleri ve siyaset adamları tarafından karşılandı.Kimdir bu Samuel Morse? Amerika’da
Charleston‘ da doğan Samuel Morse, Philips Akademisi ve Yale
Üniversitesi’nde okumuştu. Zeki ve ağırbaşlı bir gençti. Sanat kadar
kimya ve elektrik konularıyla da ilgileniyordu. Elektrik konusunda
kendine has fikirleri olan Morse, haberleşme için elektrikten
yararlanılabileceği inanandaydı. Haberlerin elektrik vasıtasıyla bir
yerden başka bir yere iletilebileceğini düşünüyordu.Bununla birlikte adını ölümsüzleştirecek
olan hikâyesi, 3 yıl sonra Amerika’ya dönmek üzere bindiği Fransız
gemisi Sully’ de başladı. Orada, öğrenimini Fransa’ da yapmış olup
belki de hatıra diye ülkesine bir elektromıknatıs götürmekte olan
vatandaşı genç kimyacı Charles Jackson ile tanıştı. Bu araç hakkında
gemide yapılan tartışmalar Morse’un ilgisini çekti. Ancak, bir
ressamdan beklenmeyecek kadar bu konulara yakınlığı olsa gerekti ki,
geminin kaptanına gerçek bir kehanet diye niteleyebileceğimiz şu
sözleri söylemişti:“Kaptan, günün birinde telgraftan dünyanın
harikalarından biri diye söz ettiklerini duyarsanız, onun 13 Kasım
1832′de Sully’de icat edildiğini hatırlayın.”İngiltere’ den Amerika’ ya döndükten sonra,
New Haven‘ de küçük bir dükkana kapanıp yoğun çalışmalara girişti.
Yıllar yılı yoksul, yarı aç bir hayat yaşadı. 1837 yılında
elektromagnetik telgraf buluşunu tamamlamıştı. İcadının “ihtira beratı”
nı almak için gerekli çevrelere başvurdu. Sermaye çevreleri, iş
adamları, onun buluşunu pratik görmediler. Samuel Morse, icadını kabul
ettirmek amacıyla İngiltere’ye, Fransa’ya, Rusya’ya gitti. Her gittiği
yerde anlayışsızlıkla karşılanıyor, ilgi görmüyordu. Sonunda büyük
çabalar sonucu, 1843 yılında Amerikan Kongresi’nden 30.000 dolarlık bir
yardım fonu sağlayabildi. VVashington’la Baltimore arasında bir telgraf
hattı kurdu ve 1844 yılı Mayıs ayı içinde bu hatta ilk telgraf mesajını
gönderdi.Bu kararın tarihi, deneyin de yapıldığı 24
Mayıs 1844′ tür. Morse, jüri ve davetlilerle birlikte Washington’da
bulunuyordu. Vali ise Baltimore’ daydı. Genç bir kız İncil’i açtı ve şu
başlığı okudu: “Tanrı neyi yarattı?” Morse, Baltimore’a bu cümleyi
iletti ve Vail derhal aynı şeyleri geri gönderdi. Karşılığın çabukluğu
inançsızların duraksamalarını bir anda sildi ve Baltimore’dan bir
ailenin, telgrafla akrabalarına sağlık haberini göndermesi üzerine
taşkın heyecan gösterilerine dönüştü. Morse’un kaderi yeni bir şekil
almıştı. Elbette, her büyük icattan sonra olduğu gibi aleyhine üst üste
davalar açılacaktı, ama mucit başardığına ve zamanın kendi lehine
çalışacağına emindi.Morse’un karşılaşacağı en büyük güçlük,
kendisinin de tahmin ettiği gibi, kurulmuş olan tesisleri yıkmaktı.
Gerçekten uygar ülkelerin çoğunda telgraf bir süreden beridir
işlemekteydi, öyle ki, büyük masraflarla meydana getirdikleri
tesisleri, yeni bir makine için bozmaya hiç biri niyetli görünmüyordu.Orjinal mors kodu kısa ve uzun sinyallerin
kombinasyonunun bir sayıya karşılık gelmesinden oluşmuştu. Her sayı da
bir harfe karşılık geliyordu. Ancak Morse’ un bulduğu sistemin
kullanımı kolay değildi. Alfred Veil ile bu konu üzerine ortaklaşa
çalışmaya başlayan Morse, bir süre sonra Veil’ in önerdiği sistemin
daha basit bir sistem olduğuna ikna oldu. Veil’ in sisteminde kısa ve
uzun sinyallerin yanı sıra duraklamalar da kullanılıyordu. Bu sistem
daha sonra Amerikan Mors Kodu olarak isimlendirildi.Daha önce telgraf sistemleri üzerinde
çalışmalar yapan ve telgrafın gelişimine büyük katkılar sağlayan
Steinheil değerli bir bilgin olduğu kadar mert karakterli bir insandı.
Morse alfabesinin çıkmasından sonra önemini yavaş yavaş kaybeden
telgraf sisteminin üzerinde daha fazla durmadı. Rakibinin sistemine ilk
katılan o oldu. Böylece Alman şebekesi Morse’ la donatıldı ve 1850′ de
2.400 km.’yi aştı. Hollanda şebekesi 1845′te ve Morse’un, Wheatstone’u
güçlükle yendiği Belçika şebekesi de 1847′de açıldı. Aynı tarihte
fizikçi ve siyaset adamı Carlo Matteuci (1811-1868) İtalya’yı önce
kadranlı bir makineyle, sonra Morse’la bu devreye kattı. Onu 1850′de
Rusya, 1852′de İsviçre, 1845′te İspanya izlediler.A.B.D. telgraf telleriyle örülüyordu.
Bunların uzunluğu 1855′te 45.000 km.’yi bulmuştu. İngiltere dışında
Avrupa ve dünyanın çoğu ülkeleri Morse makineleriyle donanmıştı. Yaşlı
mucit hayatının son yıllarında üne, huzura ve servete kavuşmuştu.
Kendisine bir ata gibi saygı gösteriliyor, madalya ve onurlar
veriliyor, akademiye seçiliyor, kendi heykel -anıtının açılış töreninde
bulunuyordu. 2 Nisan 1872′de öldüğünde adı, bir özel ad olmaktan
çıkmış, cins ‘isim’ olarak sözlüklere girmiştiMors Alfabesinde Haberleşme Nasıl Sağlanır? Telgraf haberleşmelerinde mesajların bir
yerden bir yere iletilmesinde kullanılan işaret sistemi “Mors Alfabesi”
diye tanımlanır. Mors Alfabesi, noktaların ve kısa çizgilerin değişik
şekillerde yanyana getirilmesiyle uygulanır. Değişik şekillerde yanyana
getirilen noktalar ve çizgiler, bildiğimiz alfabedeki harflerden her
birinin karşılığı olarak kullanılır. Mesela bir nokta ve bir çizgi (.
-), “A” harfinin karşılığıdır.Mors Alfabesinin pratik uygulamasında,
gönderici (verici) cihazın başındaki memur, “maniple” diye tanımlanan
bir kola, kısa ya da uzun basışlar yapar. Kısa basışlar nokta (.), uzun
basışlar çizgi karşılığıdır. Böylece, yanyana gelen nokta ve çizgilere
göre harfler, bunlardan da kelimeler, cümleler oluşur.İyi bir telgrafçı bir dakikada yaklaşık
olarak 120 harf göndermekte ve aynı sayıda harfi kolaylıkla
alabilmektedir. Telgraf mesajının alındığı yerde (alıcı cihazda ), rulo
halindeki bir kağıt şerit dönmektedir. Bunun karşısında da,verilen
işaretlere göre hareket eden bir kalem vardır. Bu kalem, nokta ve
çizgileri kağıt üzerinde çizer. Böylece kelimeler,cümleler meydana
gelir. Mesajı alan memur da telgrafı bildiğimiz kelimelere dönüştürür.Mors kodu birçok değişik metod ile
iletilebilir. Mors alfabesi sesli olarak iletilebilmesinin yanı sıra,
radyo sinyallerinin açılıp kapatılmasıyla, telegraf tellerinden geçen
elektrik akımıyla, mekanik yolla ya da görsel (ışıkların yanıp sönmesi
gibi) yollarla da iletilebilmektedir.Sistem genel olarak Mors kodu olarak
adlandırılsa da uygulamada İngiliz alfabesi ve buna bağlı noktalama
işaretlerini ifade etmek için iki farklı tür mors kodu
kullanılmaktadır. Bunların birincisi olan Amerikan Morse kodu
genellikle telgraf sistemlerinde kullanılırken, Uluslararası Morse kodu
ise araları görmezden gelerek sadece kısa ve uzun sinyallere göre
çalışır.Başlangıçta tam bir anlayışsızlıkla karşılanan Mors Alfabesi, insanlığa büyük yararlar sağlayan buluşlardan biridir.Şimdi sizlere aşağıda Mors haritasının
kullanımını anlatacağım. Bu harita sayesinde kodların nasıl kelimelere
dönüştüğünü nasıl cümleler kurulduğunu öğreneceksiniz.Haritanın Kullanımı - Mors kodlarını dinlerken kalemi en üstteki noktaya yerleştirin.- Sinyali dinlemeye başlayın ve sinyalin uzunluğuna göre kaleminizi alt kademeye indirin.- Kısa sinyallerde önce aşağı sonra sola,- Uzun sinyallerde ise önce aşağı sonra da sağa doğru harekete ediniz.- Örneğin BİR UZUN İKİ KISA SİNYAL için- İlk sinyal olan uzun sinyali duyunca kalemi aşağı ve sağa doğru kaydırınız, Şu anda T harfinde olmanız gerekmektedir.- Daha sonra iki kısa sinyal için iki kere aşağı ve sola doğru gidilmesi gerekir- Yani önce N’ye sonra da D harfine gelinmelidir.[/font]- Bir uzun iki kısa sinyalin karşılığı olan D harfi bir kenara not edilir ve sonraki sinyal beklenir.Amerikan Mors KoduTicari amaçlar için günümüzde
kullanılmamaktadır. Kimi kaynaklarda “Demiryolu Morsu” diye anılır.
Kısa ve uzun sinyallerin yanı sıra ara sıra da boş aralar
kullanılmaktadır. Bu tür mors alfabesi karada telgraf telleri üzerinde
haberleşen telgraf operatörleri için geliştirilmiştir. Günümüzde
demiryolu müzelerinde görülebilmektedir.Kodun en eski hali Morse kodu ile
haberleşen operatörlerin birbirleri ile anlaşanabilmeleri için
geliştirilmişti. İlk günlerde operatörler sadece iki tane ses
duyarlardı: Klik ve klak sesi. Tuşa her basış klik, tuştan parmağın
çekilmesi ise klak sesini yaratıyordu. Ancak bu sistemi düzgün olarak
kullanabilmek çok zordu. Örneğin, operatörün A(. -) sesini
gönderebilmesi için “klik klak” yapması gerekiyordu.Birçok telgraf operatörü önceleri
demiryollarında daha sonra Western Union ile haber ajanslarında
çalışıyordu. Ünlü bilim adamı Thomas Edison da gençlik yıllarında
telgraf operatörlüğü yapmıştı.Modern Uluslararası Mors KoduModern Uluslararası Mors Kodu, 1848 yılında
Alman Friedrich Clemens Gerke tarafından geliştirildi. Bu kodu türü ilk
kez Hamburg ile Cuxhaven arasında Almanya’da kullanıldı. 1865 yılına
dek bir takım küçük değişiklikler yapıldı ve aynı yıl Paris’teki
Uluslararası Telgraf Konferans’ında Uluslararası Mors Kodu olarak kabul
edildi.Bu mors kodu halen yürülükte olan koddur. ITU (Uluslararası Telekomünikasyon Birliği) tarafından kabul edilmiştir.Mors Kullanmanın AvantajlarıMors kodu radyo cihazları ile yayınlanmak
istenildiği zaman diğer radyo bazlı iletişim cihazlarından daha basit
bir düzenek olması yeterlidir. Yüksek cızırtılı, düşük frekanslı
ortamlarda bile rahatlıkla kullanılabilmektedir. Bir diğer avantajı da
daha düşük bant genişliğine ihtiyaç duymasıdır. Örneğin sesli
iletişimde 100-150 Hz aralığı kullanılırken, Mors kodu için tek taraflı
4000 Hz yeterli olmaktadır.Mors alfabesinin geliştirilerek
kullanıldığı bir diğer alan ise Q kodlarıdır. Amatör radyocular, sık
kullandıkları mesajları kısaltıp Q kodları haline çevirmişlerdir. Radyo
frekansı üzerinden haberleşmelerinde bu Q kodlarını kullanırlar.Bunun dışında mors alfabesi ile haberleşme
yazılı mesajlaşmadan daha hızlıdır. Hatta bazı cep telefonu üreticileri
mors alfabesi uyumlu cep telefonu üretiyorlar.1991 yılında Amerika Birleşik
Devletleri’nde FCC’nin Amatör Radyocu lisansını alabilmek için dakikada
5 kelimeyi Mors alfabesi ile alıp, göndermek gerekliydi. 2000 yılına
kadar Amatör radyo lisanslarının en üst seviyesi olan extra class için
bu rakam 20 kelimeye kadar çıkıyordu. 2000 yılından itibaren bu lisans
için de 5 kelime yeterli kılındı2003 yılında ise Dünya Radyo İletişimcileri
Konfesransı’nda alınan karar gereğince uluslararası mors alfabesi
bilmek zorunlu olmaktan çıktı.Günümüzde amatör ve askeri radyoculardan
yarı otomatik ve tam otomatik cihazlar sayesinde dakikada 40 kelime
anlayan cihazlar yapılmıştır. Bu cihazlara “bugs” yani Türkçe’siyle
“böcek” adı veriliyor.24 Mayıs 2004 tarihinde ise ilk telgrafın
160. yıl dönümünde Uluslararası Telekomünikasyon Birliği(ITU), “@”
işaretini de Mors alfabesine ekledi. @ işareti (AT COMMERICAL)
kelimesinin baş harfleri olan “AC” harflerinin karşılığı ile ifade
ediliyor. | |
|
