Bilgisayar sistemlerinin performansı yükseldikçe; işlemci, sabit disk ve ekran kartı gibi parçaların güç gereksinimleri de giderek artmaktadır. Güç gereksinimlerinin artması, doğal olarak bu parçaların daha fazla ısınmasına neden olmaktadır. Gerekli önlemler alınmadığı takdirde, sınır ısı değerleri aşılabilir ve kalıcı hasarlar oluşabilir.
Sistem Bilgilerini Nasıl Elde Edebiliriz?
Eğer sisteminiz 2-3 yıllık bir geçmişe sahipse ve sisteminizi overclock etmediyseniz, ısınma ile ilgili büyük bir probleminiz olmaması gerekir. Zaten eski ana kartların pek çoğunda bu tip bir önlem alma ihtiyacı da yoktu. Sadece Abit gibi bazı overclock alanında iddialı üreticiler bu tip özelliklere sahip ana kartlar üretmeye başlamışlardı. Sisteminizde güncel bir anakarta sahip iseniz, ilgili voltaj fan ve sıcaklık değerlerini hem BIOS menüsünden hem de Windows ortamından takip edebilirsiniz. Bugün neredeyse her ana kart üreticisi kendine has isimler altında bu tip küçük Windows tabanlı yazılımları hazırlamaktadır. Bu yazılımı ana kartınızla birlikte verilen sürücü CD sinden bulabilirsiniz. Oldukça faydalı olan bu tip bir programı gözünüzden kaçmış ise kurmanızı tavsiye ederiz. Bu sayede siz farkında olmasanız bile sistemle ilgili kritik bir durum olduğunda yazılım bunu size bildirecektir.
Eğer ana kartınızla beraber gelen CD de böyle bir yazılım mevcut değilse bu takdirde "Mainboard Monitor" adlı programı yada benzeri programları deneyebilirsiniz. Bu programlar ana kartınızın özelliklerini inceleyerek elde edebildiği donanımsal bilgileri size sunabilme yeteneğine sahiptirler. Bazı durumlarda programdan alınan değerler pek gerçekçi olmamakla birlikte ilgili Web sitesine giderek gerekli yama ve eklentiler sayesinde siz de gerçekçi sonuçlar elde edebilirsiniz.
Sorunun Kaynakları
Sistem genelinde en yüksek ısı kaynağı işlemcilerdir. Özellikle artan frekans hızlarıyla birlikte işlemcilerin oluşturduğu çalışma ısıları da yükselmektedir. Kullanıcı olarak bizim yapabileceğimiz işlemcilerin kutulu versiyonlarını tercih etmek yada işlemci üreticilerinin önermiş olduğu fan ve soğutucuları kullanmaktır. Şu anda piyasadaki Intel işlemcileri orijinal fanlarıyla bulunabilmesine rağmen AMD işlemcileri uzunca bir süredir ülkemize "tray version" olarak tabir edilen plastik tepsilerle getirilmekte idi. Bu durumda piyasada yaygın olarak bulunan ve AMD firması tarafından önerilmekte olan Cooler Master fanları tercih ediliyordu. Ancak, firmanın Türkiye yetkilileri bundan böyle kutulu versiyonların da az bir ücret farkı ile bulunabileceğini belirtmekteler. Kutulu versiyonlar işlemci ile birlikte orijinal fan ve soğutucuyu da içermekte.
Yukarıdaki resimde de görüldüğü gibi AMD işlemcilerin en büyük dezavantajı işlemci çekirdeğinin küçük olması sonucu işlemci ısısının uzaklaştırılmasının daha güç gerçekleşmesi. Bu nedenle AMD işlemcileri ile birlikte kaliteli fan ve soğutucular kullanmak şart. Ayrıca montaj sırasında işlemci çekirdeğini ezmemek için de oldukça dikkatli davranmak gerekiyor. Ek olarak her iki işlemci içinde montaj sırasında termal macun kullanımı unutulmaması gereken bir nokta.
Termal Macun
Termal macun ısıyı oldukça iyi ileten ve yalıtkan bir kimyasal maddedir. Soğutma gibi bir etkisi olmayıp etkisini ısı iletimini artırarak soğutma verimini artırma anlamında göstermektedir.
Hafif yapışkanımsı özelliğe sahip olan ve tutkala benzer beyaz renkli bir maddedir. Bir diğer türü olan gümüş, alüminyum vb bileşenli iletken macunlar gri renklidir. İletken macunlar diğerine nazaran oldukça pahalıdır. Isı iletimi çok daha iyi olmasına rağmen iletken oldukları için çok dikkatli sürülmelidirler. İletken macunların işlemci üzerine taşırılması durumunda işlemci kısa devre olarak zarar dahi görebilir.
İşlemci üzerindeki ısıyı dağıtmak için kullandığımızı soğutucu ve fan ikilisi görevini söyle yapar: Soğutucu işlemciye temas ettiği yüzey boyunca ısıyı emerek sahip olduğu soğutma kanatlarında yayar ve bu ısıyı da en üstteki fan gidermeye çalışır. Bu noktada soğutucu işlemci çekirdeğindeki ısıyı ne kadar verimli alabilirse soğutma da o kadar iyi gerçekleşir. Termal macunun etkisi de burada ortaya çıkar. Soğutucu yüzeyi ile işlemci çekirdeği arasındaki ufak hava boşlukları ve pürüzler verimli iletimi engeller ve ancak termal macun bu boşlukları doldurarak ısı iletim oranını artırabilir. Termal macun mümkün derece az ve ince sürülmelidir. Fazla sürülmesi halinde soğutma bakımından olumsuz bir etki yaratabilir.
Kendinden termal macuna sahip bakır-alüminyum bileşenli bir soğutucu tabanı.
İşlemciden sonra en çok ısı yaratan ve aktif soğutmaya ihtiyacı olan donanım türü ise ekran kartlarıdır. Bazı ekran kartları sadece soğutucu ile üzerindeki ısıyı dağıtabilmesine rağmen özellikle yeni modellerde soğutucu ile birlikte fan bulunması da gerekmektedir. Bu tip güncel ekran kartlarındaki grafik işlemcileri bazı durumlarda bilgisayarımızın işlemcisinden bile daha fazla sayıda transistöre sahip olmakta ve bu nedenle G.P.U. (Grafik İşleme Ünitesi) olarak adlandırılmaktadırlar
Mümkünse AGP tipteki ekran kartlarının yanlarındaki kart yuvalarını boş bırakmaya özen gösterin yada bu yuvalarda modem ve ağ kartı gibi kısa boylu kartları tercih edin.
Ptsi 05 Ocak 2009, 19:05 tarafından Afacanhelboy