Seyahat, yeni kültürler tanımak ve üniforma giymek çok çekici. Kabin memurları iyi bir ücret, uçaktaki duty free satışlardan pay, yurtiçi ve yurtdışı konaklamalar için de harcırah alıyorlar. Çalışma koşulları kolay değil. Ancak Sivil Havacılık kurallarına göre haftada en fazla 30 saat (mesai ile 56) uçabiliyorlar.
Ancak bir sorun var: Pek çok kişi bu işi geçici bir macera olarak görüyor. Özellikle erkek kabin görevlileri askere gidene kadar yapma niyetindeler. Bu nedenle THY bu yıl işe alımlara askerliğini yapma şartı getirdi. Ayrıca sirkülasyonu durdurmak için de geçen yıl işe alımlarda bu mesleğe en yakın meslek olan turizm ve otelcilik mezunlarına öncelik tanıdılar.
Hostes deyince çoğumuzun aklına uçakta servis yapan, hoş kadınlar gelir. Aslında bu çok ciddi bir iş. Hosteslerin profiline bakıldığında çoğunun (örneğin THY’dekilerin yüzde 90’ı) üniversite mezunu olduğu görülüyor.
Bu mezunlar ayrıca sıkı bir eğitimden geçiyorlar. Havayolu firmaları hostes adaylarını ince eleyip sık dokuyarak buluyor. CV yazımı bile çok önemli. Örneğin Fly Air elle yazılmış CV’leri tercih ediyor. Fly Air Kabin Ekipleri Müdürü Işıl Yamandağ ‘Çünkü bu meslekte düzenleme, tertip çok önemli’ diyor. ‘Yazı karışık notlar halinde mi yoksa bir sırası, düzeni var mı diye bakıyoruz. Bu bize o kişi hakkında ipucu veriyor.’
CV’ler toplandıktan sonra yabancı dil testi, yabancı dil mülakatı ve Türkçe mülakat yapılıyor. Adaylarda aranan en belirgin özellik, kendini iyi ifade etmesi, güler yüzlü ve ‘prezantabl’ olması. Adayların İngilizce bilmesi kesin koşul. İkinci dil tercih sebebi. Japonca, İbranice gibi az bilinen dilleri biliyor olmak da kişiye fayda sağlıyor.
TİP EĞİTİMİ VE MOCK-UP EĞİTİMİ
Seçilen adaylara 3-4 haftalık bir temel eğitim veriliyor. Havacılık alfabesi, psikoloji, acil durum eğitimleri, ilkyardım, yangın, makyaj gibi alanlarda bilgi yükleniyor. İkram da eğitimlerden biri. Ama bir hostesin asli görevi değil. Asli görev, yolcunun güvenli uçuş yapmasını sağlamak. İkram yolcuyu oyalama taktiği.
Başarılı olan, pes etmeyen adaylar ‘tip’ eğitimine giriyor. ‘Tip’ eğitiminde hangi filoda hangi uçak tipi varsa ona göre bir eğitim veriliyor. Hostes uçacağı uçağı çok iyi bilmek zorunda.
Adaylar bir de mock-up eğitimi alıyor. Simülasyonlarla acil durumlarda ne yapılacağını öğreniyorlar. Örneğin sanal yangınlar çıkarılıyor veya uçağın suya indiği anda yolcuların nasıl tahliye edileceği uygulamalı olarak anlatılıyor.
Bu eğitimleri başarıyla bitiren aday 5-6 uçuş boyunca kıdemli kapı görevlilerinin yanında kapı almadan duruyor. Daha sonra diğer hostesler gibi ona da kapılardan birinin sorumluluğu veriliyor. Uçaktaki her acil çıkış kapısı bir hostesin sorumluluğu altında.
BİR HOSTESİN KARİYER BASAMAKLARI
Her hostese, deneyimine, dil bilgisine ve işine bağlılığına bakılarak bir kıdem numarası veriliyor. Bir hostes bu sayede kabinde en yüksek mevki olan kabin amirliğine kadar yükselebiliyor. Kabin amiri kabindeki en yetkili kişi, onu sırasıyla deneyimlerine göre kabin memuru 1, kabin memuru 2 vs diye sıralanan diğer memurlar izliyor.
Kabin amiri olma süresi havayolu şirketlerine göre değişiyor, kimi 1 yıllık bir deneyimi, kimi an az 4-5 yıllık bir deneyimi şart koşuyor. THY’de ise bu süre 10 yıla kadar çıkabiliyor.
Kabin amirleri daha sonra kabin hizmetleri başkanlığında görev alabiliyor ya da eğitmen olabiliyor.
Bu mesleği neden seçtik?
Mehmet Gökhan Özkol 5 yıldır Onur Havayolları’ndayım. Bu işi tercih etmemin sebebi hizmet sektöründe çalışmayı sevmem. Erkekler gerçekten çok fazla talep etmiyor bu mesleği, bunu yakın çevremde de görüyorum. İş olarak diğer sektörlerden biraz farklı olması da belki etkili oluyor bunda.
Türkan İşyapan Gürbüz 8 senedir Türk Hava Yolları’nda uçuyorum. THY çok dinamik, dışa dönük bir şirket. Başvurmamda çok önemli rol oynadı. Bu meslekte hayat hiç monotonlaşmıyor. Daima bakımlı, güler yüzlüsünüz ve değişik insanlarla iletişim halindesiniz. Bu dinamizm insanın yaşamına yaşam katıyor.
TASSA Başkanı Berna Tanyolaç THY kabin amiri.
Burak Irmak 10 yıldır steward olarak görev yapıyorum. Son iki yıldır da Saga Havayoları’nda kabin amiri olarak uçuyorum. Yakın bir akrabam kaptandı, babam da Hava Kuvvetleri’nden emeklidir. Beni mesleğe bu itti. Çocukluğumdan beri hep uçmayı istemişimdir. Meslekte çok fazla host yok, çünkü erkekler çok ilgilenmiyor. Genelde bu mesleği yapanlara hep hostes denir. Toplumda da bu işi kadınlar yaparmış bir algı var.
Merve Evdüzen 20 yaşındayım, bir yıldır Saga Havayolları’nda çalışıyorum. Daha önce TAV’da yer hostesliği yaptım. Havayollarında hosteslere çok özenirdim. Ayrıca her şey kurallara bağlı olduğu için bu meslek bana güven verdi. Havacılığın tozunu yutan bir daha bırakamıyor.
Gülfidan Tozanlı 20 yaşındayım ve meslekteki 5. ayımdayım. İki ablam da hostesti, onlara özendim. Hergün farklı insanlar tanımak, seyahet etmek çok keyifli.
40 yıllık dernek 2 yıl önce özel sektör çalışanlarına açıldı
Hava Yolları Kabin Memurları Derneği (TASSA) 40 yıl önce kurulmuş, 2 bin üyesi var. Yıllarca THY’nin derneği olarak faaliyet gösterdikten sonra, 27 Nisan 2004’te özel hava yolu çalışanlarına da üyelik hakkı tanıdı. Şu anda üyelerin bine yakınını özel havayolu şirketlerinde çalışanlar oluşturuyor. Dernek Başkanı Berna Tanyolaç, 13 yıllık THY mensubu.
THY Kabin Hizmetleri Başkanı 1800 kişiden sorumlu
26 yıldır hostes olarak çalışan Neşe Kocaoğlu, şu anda THY’de hem kabin amiri hem de Kabin Hizmetleri Başkanı. Kocaoğlu tam 1800 kişiden sorumlu. Bir hostesin en verimli çağının 10-12 yıllık bir deneyimden sonra ortaya çıktığını söylüyor: ‘Şu anda THY’de çalışan kabin memurlarının yüzde 90’ı üniversite mezunu. Geri kalan yüzde 10 da kendini geliştirmek için açık öğretimde okuyor. Buna ben de dahilim. Şirkete lise mezunu olarak girdim, sonra işletmeyi bitirdim şimdi ise kamu yönetiminde okuyorum.’
Anahtar kelimeler: Hümanizm ve empati
‘Hümanizm’ ve ‘empati’, hostes eğitimlerinde en çok vurgulanan iki terim. Fly Air Kabin Ekipleri Müdürü Işıl Yamandağ ‘Karşısındakini anlamak şart’ diyor. ‘Yolcu olmak kolay değil. Saatlerce havaalanında bekliyorsunuz ve her yolculuk sizi birilerinden ayırıyor. Bir de uçmaktan korkanlar var. Yolcular otomatik olarak tedirgin biniyorlar uçağa, o nedenle yolcuyu anlayıp ona göre davranmak şart. Tatlı dil yılanı deliğinden çıkarır sözü bizde gerçek.’
Hosteslik okulu
Pek çok hava yolu şirketi kendi personelini kendisi eğitiyor ama bu eğitimi dışarıdan kurslara verdirenler de var. THY Kabin Hizmetleri Başkanı Neşe Kocaoğlu, THY’nin bu konuda uzman olduğunu söylüyor: ‘Nasıl pilot yetiştirmek için bir akademi kuruluyorsa, hostes yetiştirmek için de bir akademi kurulabilir. THY de zaten bu yolda ilerliyor.’
Hürkuş Eğitim Danışmanlık, hostes adaylarına 20 işgünü toplam 120 saat süren kurslar veriyor. Öğrenciler Hürkuş’a havayolu şirketleri vasıtasıyla geliyor. Hürkuş’un sahibi Burtay Ölek, şu anda Freebird’ün 21 personelini ve yeni kurulan İzmir Hava Yolları’nın 52 kişilik ekibini eğitiyor.
Son zamanlarda Hürkuş dışında birçok hosteslik kursu açıldı. Ancak Hava Yolları Kabin Memurları Derneği Başkanı Berna Tanyolaç, bunların hiçbir işe yaramayacağını çünkü her havayolu şirketinin kendi eğitimini kendisinin planlayıp verdiğini söylüyor.
Adayların hepsi başka işlerde çalışmış hayalleri şimdi gerçekleşiyor
Gökçe Gerçek (25) Yüksek okul mezunuyum, daha önce eğitim sektöründe çalıştım burası tamamen tesadüf oldu. Beni en çok cezbeden tarafı farklı yerler gezip görme düşüncesi.
Kerime Gökçeli (26) Halkla ilişkiler eğitimi aldım, beş yıl turizmde çalıştım. Hosteslik benim çocukluk hayalimdi. Ayrıca bu mesleği halkla ilişkilerin bir uzantısı gibi görüyorum.
Dilara Bütüner (21) İstanbul Üniversitesi Yunan Dili ve Edebiyatı’nda ikinci sınıf öğrencisiyim. İngilizce dışında Almanca, Yunanca, Latince, İspanyolca da biliyorum. Hosteslik uzun zamandır planladığım bir şeydi. Yeni yerler görmeyi çok seviyorum. Hosteslik de bunun için en yatkın meslek bence.
Hanife Uysal (23) Akdeniz Üniversitesi Turizm ve Otelcilik mezunuyum. Antalya’da otellerde çalıştım. Ama çocukluğumdan beri uçmak bana çok cazip geliyordu. Masa başı işlere çok alışamadım. Bu çok durağan olmayan, yerinizde duramayacağınız bir meslek. O nedenle seçtim.
ucuyorum.com (Ralph) dan alıntıdır.
